Ζορμπάς

Εισαγωγή από το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη : Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

Πολλές φορές  πεθύμησα  να γράψω το βίο και την πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, ενός γέρου εργάτη που πολύ αγάπησα.

Στη ζωή μου, οι πιο μεγάλοι ευεργέτες στάθηκαν τα ταξίδια και τα ονείρατα. Από τους ανθρώπους, ζωντανούς και πεθαμένους, πολλοί λίγοι βοήθησαν τον αγώνα μου. Όμως, αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι αφήκαν βαθύτερα τ’αχνάρια τους στην ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τρείς τέσσερεις: τον Όμηρο, τον Μπέρξονα, το Νίτσε και τον Ζορμπά.

Ο  πρώτος στάθηκε για μένα το γαλήνιο κατάφωτο μάτι, σαν το δίσκο του ήλιου, που φωτίζει με απολυτρωτικιά λάμψη τα πάντα. Ο Μπέρξονας  με  αλάφρωσε από άλυτες φιλοσοφικές αγωνίες που με τυρανούσαν στα πρώτα νιάτα. Ο Νίτσε με πλούτισε με καινούργιες αγωνίες και μ' έμαθε να μετουσιώνω τη δυστυχία, την πίκρα, την βεβαιότητα σε περηφάνια. Κι ο Ζορμπάς μ’έμαθε  ν’αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο.

Αν ήταν στον κόσμο όλο σήμερα να διάλεγα ένα ψυχικό οδηγό,γκουρού ,όπως τον λένε οι Ιντοί, γέροντα, όπως τονε λένε οι καλόγεροι στο Αγιονόρος, σίγουρα θα διάλεγα το Ζορμπά.

Γιατί αυτός είχε ό,τι χρειάζεται ένας καλαμαράς για να σωθεί: την πρωτόγονη ματιά που αδράχνει ψηλάθε σαιτευτά τη θροφή της. Τη δημιουργική, κάθε πρωί ανανεούμενη, αφέλεια, να βλέπει ακατάπαυτα για πρώτη φορά τα πάντα και να δίνει παρθενιά στα αιώνια καθημερινά στοιχεία, αγέρα, θάλασσα, φωτιά, γυναίκα, ψωμί. Τη σιγουράδα του χεριού, τη δροσεράδα της καρδιάς, την παλικαριά να κοροιδεύει την ίδια του την ψυχή, σα να’χε μέσα του μια δύναμη ανώτερη από την ψυχή, και τέλος το άγριο γάργαρο γέλιο  από βαθιά πηγή, βαθύτερη από το σπλάχνο του ανθρώπου, που ανατινάζουνταν απολυτρωτικό στις κρίσιμες στιγμές από το γέρικο στήθος του Ζορμπά. Ανατινάζουνταν και μπορούσε να γκρεμίσει, και γκρέμιζε, όλους τους φράχτες- ηθική, θρησκεία, πατρίδα- που άσκωσε γύρα του ο κακομοίρης, ο φοβητσιάρης ο άνθρωπος για να κουτσοπορέψει ασφαλισμένα τη ζωούλα.